Millet Duymasın
Çocuklar
Duymasın Dizisinin Sosyolojik Bir Değerlendirmesi
Esprilerini ve komik yanlarını eleştirmek istemediğim bu
dizinin eğitici yönüne biraz deyinmek istiyorum. Senaristin kendi diliyle
Modern, kentli bir aile profili çizdim diyor. Dizinin Yazarı Birol Güven
Teke Tek programında Biz gerçeğiz diyor. Bende tam
tersini iddia ediyorum. Dizideki aile yapımı Türkiye´nin ne modern
profiliyle, ne milli kimliğiyle, nede dini aile yapısıyla bağdaşıyor.
Aile dizisi olarak karşımıza sunulan bu dizi, Türk ve
İslam aile anlayışının tam tersini, ailenin problemli
ve zorluklar içinde olduğunu gösteriyor.
Evet haklısınız. Dizilerimizin hemen hepsi gerçek Türk Aile
Yapımına aykırı. Ama hiç bir dizi bunu bilinçli ve amaç
olarak bu dizideki gibi kullanmıyor. Herkes Miroğlu´nun ve Zerdanın
bir masal ve bir hayel karakterler olduğunu biliyor. Ve kimse diziye baktıkdan
sonra, doğu´da bir Asmalı Konak yapmak istemez. Ama Çocuklar
Duymasın dizisi özel olarak, bilinçli ve belli amaçlar arkasında
gizlenmiş bir eğitim dizisi. Bu diziyi eski bir amerikan dizisi olan
Bill Cosby Show´a benzetebiliriz. Bill Cosby dizisi Amerikan Siyahi bir
aile yapımını temsil etdiğini iddia ediyordu. Halbuki siyahi
olan Bill Cosby kendisi doktor ve hanımı avukat idi. Amerikada yaşayan
siyahi eşlerin kaçı sizce doktor ve avukat? Ve ne kadarı geçim
sıkıntısı içinde? Aynısı bu dizi içinde geçerli.
Yönetmene ve oyunculara göre güya dizideki aile normal bir Türk Ailesinin
bir aynası.
Dizinin başrol oyuncularından biri, "Bunlar hayatın gerçekleri."
diyor. Hic farkına vardınızmı? Her bölümde 2-3 belli
sosyal bir problem tartışılır. Her zaman tartışma
kadınlar ve erkekler arasında olur. Tartışmaların hepsi
KESİNLİKLE sosyal hayat ile ilgili. Ve dizinin kadın başrollerinden
olan Meltem Hanım iki fikra arasında, çok eğitici bir söz söyler.
Bu sözü söylerken, birden kamera sadece Meltem Hanımı çeker.
Ses tonu değişir. Hatta görüntü
bile değişir. Kamera yanlız Meltem Hanımı gösterir.
Meltem Hanım eğitici sözünü söylerken kimse konuşmaz. Kamera
onu altdan çeker, daha büyük, sanki bir baba gibi, gözüksün diye. Ve
bu söz, ana mesaj, iki espiri arasına gizlenir.
Gelelim dizideki karakterlere. Bir dahaki sefere, bu diziyi izlediğinizde iyice bir dikkat edin. Bütün erkek oyuncular sorunlu, anormal tipler. Haluk Bey tam post-modern, gerici, çağ dışı bir erkek. Eşi tarafından her bölümde defalarca iğrenç olarak tanımlanan, duygusal ve romantik olmayan bir insan. En çok kullandığı kelime Ben anlamadım. Ayrıca durmadan bir yerini kaşır. Çaycı Hüseyin karısını döver ve bütün parasını kumar için harcar. Yardımcısı Şükrü tam bir aptal tiplemesinde. Selami güya hiç kimseye güvenmeyen, herkesden korkan, bağımsız ve hür olamayan bir korkak. Selçuk Bey aşırı ve gerçek dışı bir şekilde cimri.
İsmail Bey Karadenizli sapık bir insan tipinde ve o kadar gerçek dışıki kendi kadın meslektaşlarını bile, iş esnasında taciz eden, sürekli Fashion TV´den bahseden küçük boylu biri. Bazen bürosundan çıkar, ahlak dışı bir espiri yapar ve odasına geri döner. Hem patronuna, hem Yasemin Hanıma asılır. Havuç olarak namlandırılan Emre, bir kız arkadaşı edinmek için, her türlü soytarılığı yapmaya hazır olan bir çocuk rolünde. Engin Bey saçlarını düşünen, yakaladığı her fırsatı, maaşını yükseltmeye, kendi çıkarları için kullanan, her an patronunun arkasından onunla dalga geçen, gerçek anlamda bir egoist. Haluk Beyin kayınpederi Kemal Bey eski müsteşar olmasına rağmen akıl dışı hareket eden bir şahsiyet. Aklına olur olmaz fikirler gelir.
Kadınlar ise çağdaş
ve medeni. Her konuda, dizinin sonunda, kadınlar haklı çıkıyor.
Geri kalmış ve geri zekalı olarak tiplendirilen erkekler her
zaman haksız ve olumsuz çıkıyor. Bir anneye yakışmayan
kıyafetleriyle, KESİNLİKLE dar giyinen, ya aşırı
derece dar bir pantolon yada kolu açık olan, her problemi çözücü ve
durmadan Hallederiz diyen bir tip. Meltem Hanım kocası hariç
herkes ile uyum içinde. Dizinin Yazarının
dediğine göre Meltem Hanım, her kadının olmak istediği,
her erkeğin evlenmek istediği ve her annenin kızının
olması istediği bir tip. İyi ve eğitici bir anne,
sevimli ve yardımsever bir iş arkadaşı. Ama herneyse kocasıyla
hiç bir konuda anlaşamıyor. Ve gerçek dışı bir
hareket ile, hemen her konuyu, özel hayatını bile, piskoloğuyla
paylaşıyor. Piskoloğa gitmek güzel bir şey. Ama her küçük
bir meselede, bir uzmana baş vurmak ve aile hayatından en gizli
olayları bile anlatmak aşırı derecede, haddinden fazla, gerçek
disi ve Türk Aile Yapımıyla hiçmi hiç alakası olmayan bir
hareket. Meltem Hanım bazen iş sırasında, bazen işden
hemen sonra, sanki bakkaldan ekmek alırmış gibi, piskoloğa
uğruyor. Dizideki diğer kadınlarda hep positif ve olumlu
insanlar. Emine geçim sıkıntısı çekmemek için temizcilik
yapan bir eş. Kocası bütün kazancını kumara harcasada,
Emine Hanım sadakat ile sabır gösterir. Gönül Hanım kadın
haklarını her şeyden üstün tutan ve hiç bir zaman ezilmeyen
bir kadın. Modern
kelimesi adeta diline yapışmış.
Durmadan modern kelimesini kullanır. Meltem Hanımın kızı
Duygu çalışkan ve çağdaş bir genç kız. Müzeyyen Hanım
kocasının akıl dışı hareketlerine sabır ile
karşılık veren dominant ve akıllı bir hanım.
Halukun iş arkadaşı Yasemin Hanım çalışkan ve
yardımsever. Hiç bir sahnede onun çalışmadığını
göremessiniz. Her zaman kesinlikle işiyle uğraşır. İşyerindeki
bütün erkekler istediği zaman gelip, gider, gırgır yaparlar,
kaytarırlar ama nedense, mini etekden başka kıyafetleri çok
nadir giyen, Yasemin Hanim bir saniye bile olsun boş durmaz. Aynısı
işyerinin patronu Mary Hanım için geçerli. Disiplinli, akıllı
ve boş iş yapmayan amerikalı Mary Hanım erkek işcilerinin
bütün gerçek dışı hareketlerini hoş görüyor. Kendisi
amerikan iş sistemini yaşayan bir karakteri canlandırdığı
halde, tamamen bu sisteme ters düşen erkek işcilerinin hareketlerine
hiç karışmaz. Yani çalışkan, akıllı, hoşgörülü,
amerikalı bir patron. Dizideki tek kapalı giyinen Emine Hanım
temizcilik yapıyor. Diğer karekterler iyi maaşlı işlerde
ve evleride büyük ve modern. Emine Hanımın kocası kumarcı
ve karısını dövüyor. Tek yapabildiği iş çaycılık.
Üstelik evleride çok kücük.
Bu dizi ile başka diziler arasında çok büyük farklar var. Bu dizi insanımızı bilinçli ve hedef olarak MANİPULE etmek istiyor. Çünkü yönetmenin ve oyuncularının bile iddia etdikleri gibi, bu dizideki aile ortamı, güya Türk Ailesini canlandırıyor. Halbuki burada canlandırılan aile tiplemesi Türkiye´nin 5%. Bu diziyi izleyen Türkiye´de ki bir aile zannediyor ki, Demek benim komşum, bir problem olunca, bu problemi bu şekilde çözüyor. Diziyi izleyen insanın bilinç altına bunlar giriyor. Çünkü dizideki canlandırılan mekanlar sosyolojide dediğimiz birinci ve ikinci dünya. Birinci dünya insanın kendi evi. İkinci dünya insanın çalışdığı yer. Bu dizide bilinçli olarak bu mekanlar seçilmiş. Bu mekanlarda geçenler normalde insanın komşusuna gizli. Yani kimse, komşusunun ailevi sorunlarını nasıl tartıştığından haberdar değil. Dikkat edin, yanlış anlaşılmasın. Tartışmanın konusundan bahsetmiyorum. Tartışmanın ve sorunu çözmenin şekilinden bahsediyorum. İşte bu dizide ki en büyük tehlikede bu zaten.
Sanki Yönetmen her dizide
seyirciye seslenir gibi: Sayın izleyici! Senin evlatlarınla, ailenle bir problemin mi var? O zaman sende
problemini komşun gibi çöz. Komşunun nasıl hareket etdiğini
bilmiyormusun? Merak etme! Biz dizimizde Türk Aile Yapımını en güzel
bir şekilde gösteriyoruz. Sen sosyal ve ailevi problemlerini bizim
dizimizdeki Meltem Hanım gibi çözmeye çalış.
Birol Güvenin hayata bakış açısı bir hayri garip. Katıldığı
tartışma programında Çocuklarımı batılı
gibi yetiştirmek istiyorum, Türkleri Gözetleme Komisyonu,
kurdum., Türklerin çocuklarına anneleri yemek yediriyor, batılıların
çocukları kendileri yemek yiyor. Adeta entel takılan, kendi insanımızı hor gören
bir görüntü sunuyor. Sanki
Türklükden zarar görmüş!!!
Dizide sunulan aile resmi berbat. Sanki ailenin temeli çatışma üzerine kurulmuş. Bizim kültürümüzde Ailede tartışmalar olabilir. Bunlar tadı, tuzudur! derler. Ama bu dizi resmen tartışmayı, çatışmayı ailenin kaynağına oturtuyor. Dizideki olaylar öyle bir şekilde anlatılıyor ve gösteriliyorki, küçük bir çocuğun zihnine yerleştiriliyor: Aile problem, tartışma ve çatışma demekdir!. Bunu ispat etmek çok kolay. Dizinin başlangıç sözlerine bakın:
Aynı
gemide yol alır. Ayrı dümen tutarız bu evde. Sır dolu
şu halimiz oynatır bizi. Her gün yeni bir oyun içinde. Her gün yeni
kurnazlık peşinde. Aman şşşt sakın. Kimse uyanmasın.
Gizlice ayrılalım. Çocuklar duymasın.
Kurnazlık,
oyunlar içinde sürülen günler. Sanki
eşler sabahleyin kalkmakdan korkuyorlar. Devamlı kavga eden eşler
ve adeta hiç bir konuda anlaşamayan, uzlaşamayan bir çift (Haluk ve
Meltem). Kadınlar hem dürüst, hem olumlu. Erkekler problemli. Kadınlar
kendi aralarında asla tartışmazlar. Erkekler hem birbirleriyle çatışan,
hemde eşlerini üzen tipler. Adeta
bir feministlik havası esiyor her bölümde.
Dizinin hayranları beni belki eleştirebilir. Haklarıdır tabiiki. Ama şunu belirtmek istiyorum. Ben bu yazıyı kafamdan estiği için yazmadım. Aylarca araştırmadan sonra vardığım bir sonucu sizinle paylaşmak istedim. Araştırmanın sadece 2 sayfasını bu dergide yayınladım. Her türlü eleştiriye açığım. Tek isteğim, bu diziyi rast gele bir komedi olarak izlemeyin. Çünkü dizinin amacı komedi değil. Bilinçli olarak bazı amaçları manipule etmek. Benden söylemesi, gerisi size kalmış. Hayırlı izlemeler
Cemil Sahinöz
Yayınlandığı
dergi: Ayasofya Nr.8, 2004, s.10-11